Πως εξαφανίστηκε η Αρχαία Σπάρτη; Μια απίστευτη βαρβαρότητα

Πώς εξαφανίστηκε η αρχαία Σπάρτη; Πώς θησαυροί ανεκτίμητης ιστορικής και πολιτιστικής αξίας της αρχαίας Ελλάδας καταστραφήκαν και λεηλατήθηκ...

Πώς εξαφανίστηκε η αρχαία Σπάρτη; Πώς θησαυροί ανεκτίμητης ιστορικής και πολιτιστικής αξίας της αρχαίας Ελλάδας καταστραφήκαν και λεηλατήθηκαν, από Ρωμαίους, Φράγκους σταυροφόρους, από τον Ενετό στρατηγό Μοροζινι και από τον Άγγλο (Σκώτο για την ακρίβεια) Έλγιν;

Ο Φουρμόν με τη γνωστή φράση για την Σπάρτη «Την έσβησα, δεν της άφησα λίθο επί λίθου» έμεινε στην ιστορία ως ένας από τους μεγαλύτερους καταστροφείς των αρχαιοτήτων της Σπάρτης.

Το χειμώνα του 1724, δύο απεσταλμένοι του βασιλιά Λουδοβίκου XV, ο Michel Fourmont, ένας Γάλλος ιερέας που δίδασκε στο Γαλλικό Κολέγιο του Παρισιού, και ο François Chevin, ιερέας και φιλόλογος, έφτασαν στην Κωνσταντινούπολη. Αποστολή τους: να αποκτήσουν αρχαία γραπτά και επιγραφές από την Ελλάδα, έργο για το οποίο απέκτησαν εύκολα τις απαραίτητες άδειες. Οι Τούρκοι, αδιάφοροι για τα αντικείμενα αυτά, παραχώρησαν πρόσβαση.

Ενώ ο Τσεβίν επικεντρώθηκε στη μελέτη των πλούσιων βιβλιοθηκών που διευθύνει ο Πατριάρχης, ο Φουρμόν έτρεφε μεγαλύτερες φιλοδοξίες. Ορμώμενος από την έντονη επιθυμία να εξυψώσει τη Γαλλία και τον βασιλιά, επιδίωξε να ξεθάψει τις πιο αρχαίες και ασύλληπτες επιγραφές από τα ένδοξα μνημεία του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Ο ζήλος του έφτασε σε επίπεδα φανατισμού, καθώς ορκίστηκε να καταστρέψει ό,τι δεν μπορούσε να πάρει, δήθεν για να το σώσει από τους αρχαιοκάπηλους και τους “αμόρφωτους” ντόπιους.Έτσι ξεκίνησε μια βίαιη και παράλογη εκστρατεία καταστροφής των αρχαίων μνημείων της Ελλάδας, που σημαδεύτηκε από μια ιδιαίτερη βεντέτα εναντίον των Μανιατών. Τον Φεβρουάριο του 1730, ο Φουρμόν τόλμησε να πάει στη Μάνη, αλλά περιόρισε την εξερεύνησή του λόγω του φόβου των ένοπλων γυναικών και της θεωρούμενης αγριότητας των κατοίκων. Επιδιώκοντας εκδίκηση από τους Μανιάτες, τους οποίους χαρακτήρισε υποτιμητικά ως «σκυλολόι», ο Φουρμόν έβαλε στο καταστροφικό του στόχαστρο την Αρχαία Σπάρτη, διαγράφοντας, ανασκάπτοντας και αποκαλύπτοντάς την, μην αφήνοντας πέτρα αναποδογυρισμένη.

Ο αββάς Fourmont ξεπερνάει και τον Έλγιν όσο αφορά στο βάναυσο τρόπο της καταστροφής των μνημείων, που κυριολεκτικά αφάνισε, αλλά και στον απίστευτο αριθμό των αρχαιοτήτων που κατάστρεψε

Στην προσπάθειά του να φανεί αρεστός στο βασιλιά του και να εξασφαλίσει αποκλειστικά για εκείνον μονό το δικαίωμα της μελέτης και της ερευνάς επιγραφών και μνημείων, μετά την καταγραφή τους επιδιδόταν με, παρανοϊκή στην κυριολεξία, μανία στην καταστροφή τους επιχαίροντας μάλιστα γι' αυτήν. Ο Fourmont αναζήτησε επιγραφές στην Αθηνά, στη Σαλαμίνα, στα Μέγαρα και στην Πελοπόννησο, οπού διείσδυσε ακόμη και στα αγριότερα μέρη της Μάνης.

Ο ίδιος ομολογεί σε χειρόγραφο του, που σώζεται μαζί με το ημερολόγιο του, ότι συγκέντρωσε πάνω από 1.500 επιγραφές στην περιήγηση του το 1729 στην Ελλάδα. Σε επιστολή του προς τον κόμη Maurepas, o Fourmont καυχιέται ότι κατέστρεψε(!) τις επιγραφές, για να μην αντιγραφούν από μελλοντικό περιηγητή!!! (...)(...) Όσα γραφεί ο fourmont για την καταστροφή που έκανε στη Σπαρτή εξηγούν και τη σπανιότητα των αρχαιοτήτων σήμερα στη φημισμένη πόλη.

Σημειώνει λοιπόν ο αββας τα εξής απίστευτα: "επί 30 μέρες και πλέον 30, 40 και 60 εργάτες εκθεμελιώνουν, καταστρέφουν, εξαφανίζουν την πόλη της Σπάρτης. Μου υπολείπονται 4 μονό πύργοι να καταστρέψω... Προς το παρόν ασχολούμαι με την καταστροφή των τελευταίων αρχαιοτήτων της Σπάρτης.

Καταλαβαίνετε (αποτείνεται στο Maurepas) τι χαρά δοκιμάζω(!). Αλλά να η Μαντινεία, η Στυμφαλία, η Τεγέα και ιδιαίτερα η Νεμέα και η Ολυμπία αξίζουν την εκ βάθους εκθεμελίωση. (!!!!!!!!!)Έκανα πολλές πορείες αναζητώντας αρχαίες πόλεις αυτής της χωράς και έχω καταστρέψει μερικές. Ανάμεσα τους την Τροιζηνα, την Ερμιόνη, την Τύρινθα (tyrins στο χειρόγραφο αντί tiryns), τη μισή ακρόπολη του Άργους, τη Φλιασιά, το φενέο... Εισέδυσα στη Μάνη.

Εδώ και έξι εβδομάδες ασχολούμαι με την ολοκληρωτική καταστροφή της Σπάρτης! Γκρεμίζοντας τα τείχη, τους ναούς της, μην αφήνοντας πέτρα στην πέτρα θα κάνω και την τοποθεσία της άγνωστη στο μέλλον, για να την ξανακάνω εγώ γνωστή. Έτσι θα δοξάσω το ταξίδι μου. Δεν είναι αυτό κάτι;"

.Και πιο κάτω: "η Σπάρτη είναι η πέμπτη πόλη που κάτεσκαψα. Ασχολούμαι τώρα με την καταστροφή των βαθύτερων θεμελίων του ναού του Αμυκλαίου Απόλλωνα. Θα κατέστρεφα και άλλους αρχαίους τόπους το ίδιο εύκολα, αν με άφηναν. Τον πύργο τον γκρέμισα ολοκληρωτικά.".

Για την Τροιζήνα αναφέρει: "γκρέμισα ότι απέμεινε από τα οχυρά και τους ναούς της.". Και με απίστευτη αφέλεια ομολογεί: "από τους περιηγητές που προηγήθηκαν δεν θυμάμαι να τόλμησε κανείς να κατεδαφίσει πύργους και άλλα μεγάλα κτίρια!"

Βάθρο Λακεδαιμονίων καταγεγραμμένο στο βιβλίο του ιδίου πριν την καταστροφή του αντικειμένου.

Σχέδιο του Φουρμόν από την «Σπαρτιατική» συλλογή του